Die ältesten Regeln mittelalterlicher Hospitäler · die Hospitalregel-Texte:
 Ijzendijke, Hospital St. Jan, Ordinatio sive statutum ultra fundationem super statu et regimine hospitalis, 1354.02.24 

⁋Ordinatio sive statutum ultra fundationem muper statu et regimine hospitalis de Ysendike¶

⁋Universis presentes litteras inspecturis Philippus Dei gratia Tornacensis episcopus salutem in Domino sempiternam Quia non antequam quod conjectura proficuum debet reprehensibile judicari si aliqua a nostris predecessoribus pro suo tempore proinde statuta in melius immutemus maxime cum ea ex causis postea emergentibus videmus obesse potius quam prodesse sane Reverendus pater bone memorie dominus Guido quondam episcopus Tornacensis predecessor noster fundato et confirmato hospitali sancti Johannis de Ysendike certam ex evidentibus justis et rationalibus causis ejus animum tunc ad hec moventibus ordinacionem edidit fecit et instituit inter cetera continentem quod IIII fratres et IIII sorores essent ibidem per quos dictum hospitale sub certa regula regetur prout in litteris ipsius super hoc confectis hoc et plura alia vidimus latius contineri Verumque prout experientia docuit et fide dignorum relatu plena nobis extitit facta fides seminante satore malorum plures discordie rixa et nonnulla jurgia inter ipsos fratres et sorores postmodum suborta et plura alia inconvenientia et scandala fuerint proh dolor subsecuta ex quibus dicta domus et sorores passe sunt in spiritualibus et temporalibus non modicum detrimentum nos qui tamquam pastor benivolus nostre mentis aciem dirigimus et cura pervigili labores nostros adhibemus ad hoc quod discordias jurgia et rixas sedare ac dampnis scandalis periculis et inconvientiis quibuscumque obviare personasque religiosas nobis subditas ad Dei laudem et gloriam ad statum prosperum et pacis unitatem reducere valeamus considerans premissis aliisque justis et rationabilibus causis nostrum animum ad hoc moventibus quodque mulieres ad hoc habiliores et promptiores sunt ad serviendum pauperibus et infirmis et eos cum mansuetudine et humilitate tractandum statuimus et etiam ordinamus per presentes quod sicut a magno tempore citra fuerint octo persone in dicto hospitali ita erunt de cetero octo mulieres sive sorores bone fame et commiserationis honeste sub regulari habitu legentes ac Deo et pauperibus ibidem famulantes Inter quas una illarum ceteris preerit et habebit regimen et curam omnium bonorum pertinentium ad idem hospitale quam vocabunt et nominabunt cetere priorissam Et quocienscumque locum huiusmodi priorisse per cessum vel decessum vacare contigerit cetere septem sorores unam ex ipsis in dicto ordine professam infra tempus nostrum habebunt canonice eligere a nobis seu vicariis nostris confirmandam Si vero infra tempus a jure statutum non elegerint ut prefertur nos et successores nostri episcopi Tornacensis unam de dictis sororibus quam ad hoc vidimus magis aptam et utilem ceteris preponere poterimus priorissam Cui quidem priorisse illam eandem auctoritatem per presentes concedimus que magistro hospitalis predicti per antiqua statuta et ordinaciones dicti domini Guidonis predecessoris nostri quondam extitit attributa et quicquid de magistri auctoritate notatur in eisdem ordinacionibus et statutis aut de ejus correctione activa seu passiva id idem de priorissa in quantum mulieri competit quod temporibus perpetuis ordinamus Item dicte priorissa et sorores omni sero ad pulsum seu sonitum campanile congregabuntur in capella sua ibidem pro omnibus benefactoribus dicti hospitalis tam vivis quam defunctis lecture psalmum penitencialem Miserere mei Deus si sciant que vero nesciunt loco illius psalmi septies Pater noster et Ave marie dicere tenebuntur Et priorissa et sorores prefate quater in anno scilicet in festo pasche pentecostis omnium sanctorum et natalis Domini recipient corpus Christi¶ ⁋Item nulla sororum predictorum in negociis domus vel aliter sola ibit sed secum unam aliam de dictis sororibus pro socia recipiet¶ ⁋et si sororum aliquao seu aliquas ab amicis earumdem ad convivium invitari contingat ire poterit cum socia de licentia priorisse seu ejus locum tenentis talia cibaria comessure qualia ipsis pro tempore communiter competentia preponantur¶ ⁋Item in refectorio dictarum sororum nullus comedet extraneus nisi de licentia priorisse seu ejus locu tenentis¶ ⁋Item si quod adsit contingat instingente dyabolo aliquam sororum predictarum pollui conjunctione carnali illa sedebit in refectorio ad terram comessura panem super oram palii sui quattuor diebus videlicet feria quarta et feria sexta unius ebdomade et eisdem feriis alterius ebdomade sequentis et flagellabitur ab omnibus sororibus per septem septimanas qualibet septimana ter super nudis scapulis genibus flexis videlicet a priorissa vel ejus locum tenente primo deinde a qualibet sorore Et si in peccatum consimile secundo reinciderit pena consimili punietur Si vero tercio idem peccatum commiserit vel prolem procreaverit tolletur velum nigrum a capite ipsius et extra muros dicti hospitalis numquam recederit nisi de licentia speciali priorisse sive nostra Et si secundo prolem habuerit in carcere coarcte pro vita recludetur aliter inde numquam egressura nisi de nostro vel vicariorum nostrorum licentia speciali Item priorissa et sorores dicti hospitalis portabunt habitus regularem videlicet albas tunicas cum nigris scapularibus et de super mantellos albos cum velis nigris simplicibus super capitibus earumdem portabuntque sotulares corei rubei seu crocei prout alie religiose portare consueverunt nec in velaminibus capitum suorum panent spingulas que ab extra possint intueri portabunt etiam zonas simplices et religiosos non argentatas nec alia lascivie pompa decoratas Item ut in diebus quibus juxta prefatas ordinationes antiquas per dictum Guidonem quondam predecessorem nostrum confirmatas extra quadragesimum jejuniare deberent in cibariis quadragesimalibus lacticiniis utantur de licencia dicte priorisse vel locum tenentis ejusdem magistre dispensamus Item ubicunque in antiqua ordinatione predicta dicitur quod sorores deberent dicere Miserere mei Deus vel septem psalmos et non exprimitur quod loco illorum debeant dicere psalmos hujusmodi ignorantes dicant taliter loco Miserere mei Deus septies Pater noster et Ave Maria loco vero septem psalmorum trecesies Pater noster et Ave maria taliter dicant Prefatis etiam sororibus omnibus quibuscunque ne infantes de sacro fonte levare aut ad altare offerre presumant nisi de licentia priorisse in virtute sancte obedientie districte inhibemus Cetera autem omnia et singula in predictis antiquis ordinationibus et statutis contenta et expressa que premissis statutis et ordinationibus nostris non obviant ut condita sunt in sui firmitate roboris volumus permanere reservantes nobis et successoribus nostris potestatem addendi subtrahendi mutandi emendandi predictis ordinationibus et statutis nostris si et prout nobis vel ipsis visum fuerit expedire In quorum omnium testimonium presentes litteras ad perpetuam rei memoriam fieri et scribi mandavimus sigilli nostri munimine roboratas Datum et actum Tornaci die XXIIIIa censis februarii anno Domini millesimo CCCmo Lo quarto