Die ältesten Regeln mittelalterlicher Hospitäler · die Hospitalregel-Texte:
 Gent/Gand, Leprosenhaus, 1236 mnld 

⁋Dit es de regle der gandser brodre ende sustre uander lazerze hus uan gent die gestarct es uan den biscop¶ ⁋Onse here de biscop van dornoke grotet met sinen lettren alle die desen brief sullen sien ende seget aldus Ombe dat uele ghebode doen uele mesgripen ende die teuele tedone hebben laten dicke ueledings achter uan dat men hem gheboden heuet hir ombe willen wi ons houden an en wort dat sinte iacob seget Suuere godelechede ende ombsmetde uor gode es te uersokene wesen ende wedewen ende trostense in harer drofheden ende elken hemseluen tehodene ombesmet uan deser wereld Hirbi micken wi dat aldesumme uan godelecheden es in tedienne iamerliken siken alremest den gonen die god gegesselt heuet met sulken euele dat hem nembermer menslike ersatrie gehelpen mach ende si ombe die sichede bi der wet sin versceden uanden geselschepe alre gesonde Nu danne ombedat wi hebben uernomen in der laserse hus uan ghent bede man ende wif die dar gode dienen endien armen laserzen harde omodelike ende met groten nerenste so ontfan wise in onse besceremnesse Ende ombe dat si ghenoch hebben te done in der sieker dienste newillen wise el niewerines mede laden sonder dat si sculdech sin tehoudene suuerhede uan lechamen ende eighin opgheuen ende ordinieke cleder dragen ende onderhorech tewesene gemenlike den mester uan den hus Dese ujere dinghe setten wi tehoudene den brodren ende den sustren uan dien hus ouer regle uan leuene Dandere dinghe die geschien mogen alse uan mesdaden te beterne laten wi in desmestera froschepe binnen den hus so dat de grotste mesdaden die men cheghen dordine mesdon sal dat men die uor den biscop es sculdech tebringhene In orcuntscepen ende in gestadecheden uan deser dinc daden wi desen brief scriuen ende onsen segel dran hangen Dimer degode seden diemen int hus hier uormals gehouden heuet die starken wi bi desen brieue Dese lettren waren gemact te ghent des friendachs na sente martins messe ten tuelef hondersten iare ende ten sesse ende dertechsten dat onse here god menslike uorme ontuinc uan dermaghet sente marien Hier endet de regle Nu beginnen de seden uan den hus 1 Wien dit hus es sculdech onderdanech tesine ende wie den mester es sculdech tekiesene int hus Sider mer danne dat alle die dinge die in desbiscops lettren gescreuen SIN alenlike sin teuerstane uan den gesondden broedren ende sustren sonder dat achterste wort uan degoden seden dat men oec ten sieken wart merken mach ombe de gemene nutschepe der gonre die nu sin en die hier na wesen sullen de seden die men int hus gehouden heuet tote nu ende de gesette dinge die men uord ward mer houden sal die sin in desen brief gescreuen bede bi der cracht des biscops uan dornoke ende bi den goden wille der SCHEPENEN uan ghent Dar ombe dot men alden lieden te BEKENNE DAT dit hus uan ouden tiden es gestichtet alene de lazerze uander stat uan ghent tontfane ende dat het es sculdech besceremt te sine van den schepenen uan ghent met al den gode dat het heuet Dar ombe behort te dien seluen schepenen dat hus te besorgene ende tebescermene ende den mester DERIN tesettene Hier ombe so waner sos nod es sin si sculdech enen of tue urode uan den porters uan der stat & die gode ontsien tesettene ouermestre in dat hus ende die ouermestre bi haren rade sin sculdech enen uan den wisesten GANSEN sit broder sit suster in dat hus bouen allen diere binnen sin mester tekiesene [Die mester moet setten bi der brodre rade enen LAZERS die hire best to gemerken mach ondermester onder hem ende dies ondermesters ambacht sal sin der lazerze wanzeden te begripene ende hare mesdaden ende oc hare noet ten opmester tebringene ende ander ding ombe elken tebesettene in alse uele alse hem de opmester gehingen wille Te wilken ondermester moeten si alle omodelike onderdanech sin gelic dat den groten mester doen sis oec niet so moten si gedogen de pine die hir achter gescreuen es den ouerhoreghen] Nochdanne neghén uan den mestren ne salmogen prouende gheuen iemene no sieken no gansen in dit hus het ne si bi der schepenen wetene ende bi haren wille 2 Van der rekeningen Demester met den undermester es sculdech ten minsten ene waruen ter weke uor drie gesondde brodre of sustre [ende uor drie sieke] terekenne uan al dien dat ten hus behort uan almosnen ende uan sculde ende uan teringen ende oec es hi sculdech redene tegeuene béde uan dat men ontfangen heuet ende uan dat men gegeuen heuet Alse danne derékeninge es gedan so es men de summe uan elker weke getrowelike sculdech tescriuene so dat die ouermestre mogen horen of si willen cortlike alle de summen uan den rekeningen die men gedan heuet ende oec de sculd uan den hus alse si comen teuersokene thus si het ene waruen ƒ ter mand si het me of min Men scrjue oc de summe uan den renten telken tiden dan mense geldet 3 Uan den gesondden tontfane Neghénen gesondden nemoet men hier ontfan ouer broder of ouer suster hine si den hus orborlec en hi met sins selues leden moge den lazerzen dienen ende oec mot hit willen ende dat selue beheten Alsemen danne enen mensche ontfan heuet so es mene sculdech teprouene ses manden so dat de brodre ende de sustre uan den hus binnen desen mogen onderuinden sine seden ende sine cracht ende hi oc binnen dien merken moge harde wel de pine van den hus end demaniere uan den leuene Nemar alse de tit uan der prouinghen leden es sule hi bliuen so moet hi professie don under de stole in des capellans hand ende hi moet beheten gestadechede in dit hus ende onderhorechhede ende eighin opgheuen & ander dinc mot hi gelouen na dat gescreuen es in des biscops lettren Oc ne mot niet achter bliuen hine salmoten sueren getrowe tesine den hus ende oc sal hi gelouen tehoudene de gewontten uan den hus na sire macht niet so dat hire bi ualle in houet sonden mesgripe hi dran nemar hi sal moten gedogen de pine die hierachter ghescreuen es Gehuwede liede bede tegader man ende wif ne mot men hier niet ontfan die gesond sin Dinke het oc anders den schepenen goed ende si se ontfan willen so moten si bede gelouen suuerhede ende uort me moten si gescheden sin ende moten wonen demanne met den mannen end de wif met den wiuen 4 Uan den lazerzen tontfane Alle de porters end der porters kinder of hare wif die met den lazers euele besmettet sin moghen dit hus hebben biderschepenen wille met harer wertschepen die uan ouden tiden es sculdech werd tesine ombetrent sesse ende viftech scellinghe flamsgher penninge so dat si bringen hare anlamen die hem behuouen ende hare cleder na der ghewontthe uan den hus die goed es Oc sin sculdech die besmet sin hebben si wif ende kinder bi gesuornen éede tebringene met hem derdendel uan al den goede dat si hebben Heb ben si wif ende neghéne kinder so sullen si bringen de helefd Si het oc so dat si nehebben no wif no kind so sin si sculdech tebringhene met hem al dat si hebben met goder trowen Al dit nochdanne mach men maten na dien dat den schepenen guod dinct Als men danne enen lazerzen mensche in degemeentucht uan den hus ontfangen sal ombe dat men uan tegroten sonden hoeden moge die ghehuwet sin end degone die meschien noch bi hars selues quátheiden uan desen hus sceden sullen sonesalhi behéten suuerheide noch eighin opgeuen nemar hi sal alenlike gelouen dat hi de goede costumen uan den hus getrowelike houden sal of mesgripe hiet dat hi omodelike gedogen sal depine die degones sculdech te gedogene die mesdoet Hi sal noch danne sueren indes papen hand dat hi ember getrowe sal sin den hus in al den guode dat het heuet Hier bi schint nadien dat de lazerze no met behéte ne met eneger professien sin gebonden dat negéne ghestelicheide ter maniere uan haren leuene nebehort nemar alene hare euel duinget se int hus te sine Ne mar alse men enen mensche ontfan heuet ouer siec die sider gants uonden wérd dien ne salmen niet ontfan int geselschep der gantser dat niemen bi quadheden én stic hem seluen uinse besiect dor dehope dat hi moge achter mals ontfan wesen ouer gants 5 Van der gandser cleder ende uan haren bedden ende uan der sieker clederen ende huo si hem geménlike scheren sullen De gantse brodre ende sustre moten hebben witte rocke nemar der brodre scaplarise moten sin wit ende breed mar de sustre moten hebben witte mantele of lettele scaplarise binnen den hus De brodre nemoten negén linin dragen nast harer húd het ne si broeke ne sine moten slapen op plumine bedden binnen den hus sonder als si siec sin nemar op stro en dar bouen cléder gebréd ende in haren roc gegord moten si liggen ende onder hare hóuede moten si wel hebben plumine cussine nemar de sustre ombe de grote pine die si hebben moten wel bi orloue [linin dragen nast der hud ende] op [plumine bedden slapen ende] cússine hebben ten hofden Alle der sieker cléder die wulline sin alse rocke surcóte manne scaplarise ende wiue mantele alle mot si sin uan griser uarwe geminget met somegen roden draden so dat dat bloet dat hem dicken op de cleder uallet ut den lippen dicke ut den nese gaten demín schinen moge Hem allen geménlike georlouet wel pelcen tedraghene bede sieken ende gesondden Dimer allegader béde in desen ende in andren dingen sin hemseluen sculdech ordinleke tehoudene ende so dat mense niet begripen ne moge oec sullen si hare hár al af sceren af si sullent in rond corten al ombe 6 Van dien die terwereld weder keren willen Die weder ter wereld willen kéren men ne sal hem niet laten de cleder uan den hus met hem draghen Mar alse ne de mester drie wareuen gemand heuet ende getróst te bliuene of hi niet bliuen ne wille so sal men nemen uan den man dat scaplaris ende uan den wiue den mantel ende salse al so laten gán Nochdanne ga en gesondde woch uordien dat hi professie gedán hebbe of én lazers binden érsten iare so es men hem sculdech weder tegeuene gehéllike al dat hi met hem brochte sunder sine werscepe Newar alse en gands woch wille gán achter dien dat hi professie gedan heuet of én sieke achter dat érste iáer sóne salmen hem almet alle niet geuen het neware of iemen ouer lazers ware ontfán ende mene gands uonde ende mene duonge weder tekérne dane hi quam danne ware men hem sculdech al weder tegeuene dat hi met hem brochte sonder sine werschepe 7 Vander geschedenre wonschepe der man ende der wiuen ende uan der gemenre liftucht Alle deman béde siec ende qesond moten hebben gescheden uan allen wiuen sieken ende gesondden bede wonschepe ende ámbach ende wandelinge Niemen dimér ne moet niet doen bi sinen eighinen wille nemar al dat ambacht dat hem demester sal setten moet elc nerenst hebben teuulbringene met alre omodechhede ende sonder murmeringe Nemar alsi het so dat de man uerschedenlike wonen uanden wiuen nochdan moten si alle geménlike leuen bede in etene ende in dranke ende in cledern ende men es elken sculdech te delne al weder di dat his behuof heuet niet na elcs edelhede nemar na sinre noet So dat men den harde sieken bet doe nadien dat hare herte beghert ende nadien dat de suarhede uan harer siecheden éescht 8 [Van tuen waruen tetene] Debrodre ende de sustre alle ghemenlike mogen elcs daghs alt lar als si niet ne uasten tue waruen eten ende met souele moten si hem onthouden sine waren siec Alse dan dat eten gereit es so mot men de belle luden ende so moten si hem alle réden tenetene ward en segen tue waruen pater noster met aue maria ende doen de benedictie in unses hercn namen danne moten si eten sonder spreken in silentien het neware dat si bi geualle uan den dienres stille iet eischeden dies si nót hadden Alse si dan geeten hebben so moten si seggen drie waruen pater noster met aue maria ouer hare gracien ende ouer die hem hebben guod gedan Nemar als si pitantie eten dan es elc sculdech teseggene viue ende tujntech pater noster ende also uele aue maria ouer den gonen dor wies wille hem de pitantie es gesendet Als si hebben aléne pitantie uan wine so sullen sire seggen tiene Orlof te etene in destad uan gend ne mot men den sieken niet geuen no ombtrent de port bi ére haluer milen gehehinde neoc den gandsen het ne ware grotlike dor des huses bederue Nemar in ordinliken husen mogen si eten bi orloue nemar niet dicke 9 Van den uasten ende uan flesche tétene Degandse sullen houden de uastene die inde kerke gesettet sin ent defriendage het neware dat dan kersts dach geujele ende alden aduent in uasten spise het ne ware dat de mester iemene orlof gaue anders sins tétene dor cranchede van liue of dor grote pine De lazerze sonder in den aduent want danne moten si óc wel flésch eten die willen sullen deselue uasten houden inde selue maniere Flesch mogen si eten al dat iár ende óc in aduent drie dage in de weke sonder inde uastene alene ende als si willen monegen want dan sullen si seuen dage uorden dach dat si hem don monegen negénen dach dertusghen hem onthouden uan flesche tétene also alset hier achter gescreuen es Nemar de sére sieke mogen ember flésch eten alses de helege kerke gehinget Ende alle als si uasten bede gandse ende sieke mogen hebben den orlof dien de heilege kerke es gewone tegeuene anderen kerstinen liden in den somer So wilke tit so de sustre der siecker cleder waschen so mogen si crud nutten dor den stanc ende ombe hare gemac mogen si ophór eten ende danne mot men hem geuen pitantia bede in drinkene ende in etene 10 Van der ghebede Alle de brodre ende alle de sustre bede gandse ende sieke moten seggen ouer mattin xxviij pater noster ende also menech aue maria ende ouer uesperen xiiij ouer tander getide namelike prime ende ondern ende middach ende none ende completen moten sire seggen seuene nemar sonendachs ende hoges mesdachs moten de mattinen tue uoud sin Degone diet cunnen moten seggen elkes dachs tue waruen credo ende éne waruen magnificat ende éne waruen nunc dimittis Alsere én broder stereuet of ene suster so mot elc segen ouer den gonen vif honderd pater noster ende also mene aue maria ende requiem eternam diet cunnen of die willen ende diet cunnen mogen seggen ouer de uif honderd pater noster honderd ende uiftech miserere mei deus met requiem eternam so dat dese uif honderd pater noster of dese honderd ende uiftech miserere mogen sin geseit sonder enech uerlát binnen den dertechsten dage dat der broder of suster stereuet int hus Bouen al desen moten si sonderlinge bedinge doen weder di dat hem gratie uan gode comet ouer alle de gone die hem goed hebben gedán ende dagelics doen ouer alle hare friende géstelike ende fleslike ouer die noch leuen ende ouer die uerscheden sin uander wereld ende in gods dienste dot sin Die óc uigilien bi deuotien willen segghen si sullen der ouer seggen dertech pater noster Oc sin si sculdech hem te pinene dat si dár to comen moten alset ware ten oppersten trappe uan bedingen dat si gode mogen bidden hertelike ouer hare uíande Te messen ende te uespern ende te completen moten si alle sin ende óc sondachs ende mesdachs te mattinen het ne ware dat hem siechede of ander wettelike noetsake bename Ten sermone moten si óc comen die mogen alse ment doet in hare kerke 10bis Dit nes niet in den andren brief Ombe dat mens óc in andern ordinen pleget di willen ende diet cunnen sullen aldus beginnen hare mattinen domine labia med dat uers ute ende deus in adiutorium dat uers ende glona patri al ute Ten beginne uan completen conuerte nos ende deus in adiutorium ende gloria patri Nemar tallen andren getiden namelike te primen tondern temiddage tenonen ende teuespren deus in adiutorium gloria patri ende danne pater noster ende ten achtersten pater noster uan elken getide per dominum nostrum al ut ende dit uers domine exaudi ende benedicamus domino Deo gratias ende dár na telken getide sullen si bidden ouer alle die in penitentien dót sin dat hem god hare pine mote lichten ende corten 11 Van der silentien Alle moten si suigen ende silentie houden inde kerke die wile dat men dár den dienst uan den getide ende uan der messe doet ende ouer etene ende achter dien dat deslápclocke int hus gelúd es tote dien dat si opstan desmorghens uan haren bedden het ne si dat si íet spreken moten dor grót beduanc uan siecheiden Nemar demester ende dundermester mogen spreken ombe nótsaken ouer tafle ende inde kerke ende óc mogen si dár andren geuen orlof tesprekene als nod es mar wachten hem wel dat dit niet te dicke ne geschie 12 Van der biichten ende uan den monegene Alle sin si sculdech hare biichte suuerlike tedone enewaruen telker mánd ten minsten als si mogen hebben couer uan priestre ende so sullen hem de gandse doen monegen ses waruen in dat iár tepaschen te chincsen te sente marien messe te half oust talre helegen messe te midde wintre ende te sente marien licht messe ende danne sin si sculdec buten uasten ende buten aduente de naste seuen dage uor dese hogetide flesch te daruene dor de werdecheid des sacrements Nemar delazerze sullen hem doen monegen drie waruen int iar te paschen te chincsen te middewintere ende danne sullen si óc flés daruen seuen dage uor die hogetide 13 Van den blotlatene Elc die wille mach hem bloet laten ter adere ses waruen int iaer namelike in die tít dat elken dinket hem seluen nuttelecst nochdanne mot het sin bi smésters wetene ende dinct den mester goed dat ment bloetlaten lette so moet ment letten Die dus geblotlat sin hem salmen moten beddon ichtewat dan degeméne prouende Nemar die dicker willen blodlaten si moten togen hare nod ende biddens orlof end danne mot si hem bedragen metter geménre prouende uan den hus het ne si dat hem deméster teuergéfs iet bet wille doen Die willen mogen hem telker mand ene waruen don blotlaten ter uenteusen end danne moten si hem almetalle bedragen metter geménre prouende Niemen dimer uanden gandsen brodren nemot ombaléne blodlaten op plumín bedde binnen den hus slapen 14 Van den gasten tonthalne Frémden sieken ende die uan conuente uan andren hus es es men in dit hus érlike sculdech tontfane ende hebbe his nod tue dage mach hi hier bliuen ende hebben binnen dien deghenaden uan den hus gelic enen broder Acker sieke mot men herbergen ene nacht Nochdan nemoet men in dit hus negénen lazers herbergen no negénen knape of meicín te dienste onthouden daret of es opembar dat hi in houed sonden ligge 15 Van den capitele ende uan den clagen Demester es telker weke ten minsten ene waruen sculdech tehoudene capitele béde den sieken end den gandsen end dár sin si alle sculdech hare mesdaden tebekenne ende de pine de men hem setten sal gelic harer mesdad sin si sculdech omodelike ende met goeden wille tontfane Dar es dén den andren sculdech met warachtecher minnen niet met hátschepen tewrogene uan dingen die openbar sín end die men prouen mach end die gewroget es ést sculdech uerdelike tegedogene Niemen ne mót te fremeden lieden gewagen uan den uerholnen dingen des capitels ne uan dien dat dár es gedan niemen nemot óc andren uerwíten de mesdát die leden es dár hi af heuet genoch gedán Die dis íet doet hi sal moten gedogen depine die men sculdech es den ouerhoregen Die ouer íemene clagen wille uor den mester ten násten capitele dat hem tonrecht gedán es moet hit clagen Lette hit óc langer so nesal sine clage niet dieden Alse dan de clage es gedán degone tewien het bestát tebeterne hi mot stapphands int selue capitele betern end dies nemot hi niet laten 16 Van der penitentien ende wat hier penitentie geheeten es Ombe dat degone die dat capitele houdet moge weten huo elke mesdát es sculdech tewesene gepínt so stát hier achter bi elker mesdat degerechte píne gescreuen Pine danne of penitentie es hier gehéten op derde tesittene ende op énen nakeden stuol sonder amelaken dar dandre to sien tétene ende alles te daruene sonder bróds ende potétens ende biers ende des frindáchs teuastene te borne end te brode Dar af mach men óc merken dat sowie so sine penitentie begonnen heuet ende die se niet uuldán heuet alse hi es sculdech te done hi moet se weder beghinnen al uan nieus Sowie danne so dengonen die in penitentien es íet geuet dat tespisen behort sonder desmesters orlof ende dies bedregen werdet men salne moten steken inds gons penitentie Alse dan si tue ombe ene mesdát in geliker penitentien stán so ne mot men den énen negéne genaden doen die men den andren niet ne doet Die dan sine penitentie begonnen heuet sondachs ende hoges mesdages mach men se hem ondernemen ende danne als dat hogetide leden es so es hise sculdech uord gehellike te uuldone 17 Vander pine éns dachs Die uan messen of uan uesperen of uan den capitele gebrect die sprect in tid uan silentien ende mér dan tue waruen sonder orlof ende sonder nod etet die dambacht dat hem beuolen es rokeloslike uuldoet die niet nes dár men desen brief in diedsch lest als mene sculdech es in diedsch telesene die át of dranc in onsteden ghehouden setet die sine cléder of ander dinc dat ten hus behórt rokeloslike hodet of handelt enen dach sal hi penitentle gedogen 18 Vander penitentie uan drien dagen Die sinen nasten én ledlic word seget of dine fluoct die ten gesetteden tiden sine bíjchte niet ne doet die ombe éten of ombe cleder of ombe ander dinc murmerd die sonder orlof íet geuet of némd die ut den houe gad sonder orlof of in de cokene of in andren husen die uerboden sin óc degandse broder of suster di binnen den hus buten reftre drinct of étet sunder orlof hi ne ware siec met der penitentie uan drien dagen sal ment op hem wreken 19 Van der penitentie uan uif daghen Man ende wif die onderlinge hebben quade sprake end die men wantrowen mach so wie óc so beuolen dinc houdet het neware demester die sins selues éten of anders mans dorperlike woch werepd die murmerd ombedat men hem on effene gedéld heuet die íet uan dien dat ter tafelen bliuet of uan dien dat ter geméntucht behort gehouden stéct of diet iemene sonder orlof geuet uan wíen óc dat men geware mach werden bi tujfelingen uan sinen leden dat hi dronkin si die fremde lieden sonder orlof tétene noded de sustre óc die ut comen sonder ouedlaken of sonder dexsle dat hem betamd ende sonder mantel hoges dages het neware dat si daden labor of dat si dienden ende óc die wile sonder scaplaris die sullen penitentie duon uif dage also alset teuoren geseid es 20 Vander penitentie uan tiene dagen Die sinen geselle slan wille die inde stad uan ghent sonder orlof ét of ander dinc danne water drinct die met wiue in hus sonderlinge werschepe heuet die met terningen of met andren wereldliken spele speld de sieke die de uate of téten der gementucht handeld of ontrínt of eigindom sonder orlof ende sonder rad onthoudet hi sal tien dage op derde sitten om penitentie te done 21 Uan der penitentie uan tuintech daghen Die bi gode of bi den helegen dorperliken éed suerd die dobedientie die hem in capitelen gesetted es weder seget te ontfane die sinen nasten slát sonder bluod te stortene die diefte beneden tuen schellingen duot ende degandse die dérste waruen met eighindome beprouet werd ende sowie so sinen magen of sinen frinden clage teuoren bringet uan eneger dinc die men hem int hus gedán heuet die óc sine sonderlinge nód betoget iemene die pitantie bringet int hus penitentie uan tuintech dagen moet hi gedogen 22 Uan der penitentie uan enen iare ende uan enen dage Die duot sonde uan luxurien oue diefte bouen tuén schellingen die sine gesettede penitentie onwerd heuet tedone die sinen nasten wondet in gehélre húd so dat hi bluod sturtet ende de gandse die ouer dérste waruen uan eighindome bedregen werdet én iár end enen dach mot mene uten hus duon end danne alse dat iár gedan es nemach mene in dit hus uordwardmer niet ontfan het nesi bi der schepenen orloue Worde óc én gands in eigindome uonden ter dód sunder bijchte men soudene grauen buten kerechoue in éne messine 23 Wien men alup ut den hus steken mach ende wanér men desen brief in diedsch lesen sal Embermer esmen uten hus sculdech tewerpene die willende man tedót slat of husbrand stichted die huordom duot of die bedregen mach werden dat hi sident dat hi ínt hus quam huwelic gedán hebbe Come óc enech niewe auenture uan mesdaden óp dien mot men beteren bi geménen rade nader maniere end dergelike der penitentien die hier teuoren ghescreuen sin Desen brief es sculdech in diedsch telesene decapelán uan den hus of sin uicaris in de comste éns nieus broders oue suster béde gandses ende siecs ende danne mot hebben delesere enen stop wins uan den gonen in wies comste hine leset in diedsch Ander tit óc drie waruen ind iár mot ten demester uan den hus duon lesen in diedsch uor alle de brodre ende uor alle de sustre namlike binnen den acht dagen uan pasghen ende uan chincsen ende uan middewintere Nemar die hem met guoder trowen pinen sal tehoudene dat in desen brief stát al op ende ute hi mote gebenediet sin met allen gebenedieden uanden gonen die gebenedied es ewelike sonder ende dat mote wár sin amen